Tidenes rogalandsbok – leik eller alvor?

DEBATT: Lista over tidenes rogalandsbok er ikkje berre ein uskuldig leik for å få fleire klikk og skapa ein brei diskusjon om lokale forfattarar. Det er eit forakteleg spel med aktive forfattarskap.

Debattinnlegg

Denne artikkelen er over ett år gammel

Kva vil eigentleg Aftenbladet, Kiellandsenteret og Garborgsenteret med lista over tidenes rogalandsbok? Ein jury på 3 menn og 2 kvinner har nominert 48 forfattarar, av desse 33 nolevande, til ei langliste med femti bøker som heile fylket kan stemma vidare på. Det vil seia at 54 prosent av ei yrkesgruppe omlag 70 aktive, nolevande forfattarar i Rogaland, har fått livsverket sitt offentleg underkjent av ei såkalla ekspertgruppe. Kva anna yrkesgruppe ville akseptert ei slik behandling? Nokre tal til: Av dei 70 aktive forfattarane er det 32 kvinner og 39 menn; berre 13 av desse kvinnene er med på denne lista.

Alvorleg og trist

Det er begrensa kapasitet å bruka på litteratur i Aftenbladet, har eg inntrykk av. Men avisa kan altså bruka mykje tid og energi på lister og konkurransar som innsnevrar oppfatninga av kva god litteratur er. Og er det slik eit nystarta Kiellandsenter vil promotera seg? Det er uttalt at målet er å engasjera til lesing av lokale forfattarar. Ja, dei lokale forfattarane er faktisk av kjøtt og blod! Nokon lever til og med, og har altså med denne lista fått underkjent arbeidet sitt gjennom mange år. Det er alvorleg og veldig trist.

Presentert som ei kvalitetsliste

Det blir framstilt som om ein litteraturprofessor, ein litteraturkritikar, leiaren av Garborgsenteret og Kiellandsenteret og leiaren av Rogaland forfattarlag einstemmig har diskvalifisert heile forfattarskap ved å utelata forfattarar med til saman fleire hundre utgjevingar, frå denne nominasjonslista over rogalandsforfattarar. Det er nok mange av dei som aldri har tenkt på å skriva «tidenes rogalandsbok», men dette blir presentert i Aftenbladet som ei liste over kvalitet og seriøsitet, og som ein dom av ein komité av litteraturekspertar. Det er og svært underleg at eit medlem av juryen (Terje Torkildsen, red.mrk.) har akseptert at ei av hans eigne bøker står på lista.

Eg reknar med at føremålet med å laga ei slik liste er å gje folk eit tilfang av mange forfattarar å velja blant, når ein skal finna fram til «tidenes rogalandsbok». Kva er poenget med å sjalta ut nærare 40 forfattarar før folk får stemma? Er ikkje dette ein svært autoritær tankegang?

Det er vanskeleg å heva seg over at mange får forfattarskapen sin overkøyrd på denne måten i det offentlege omdømmet, for fleire kjennest det nok ganske knusande, sjølv om kanskje ikkje alle orkar å vedgå det.

Utfordrar kvar og ein

Dette er ikkje berre ein uskuldig leik for å få fleire klikk og skapa ein brei diskusjon om lokale forfattarar. Det er eit forakteleg spel med aktive forfattarskap. Eg skjønar ikkje at ei seriøs avis, to forfattarsenter og ein jury ikkje oppdagar kva dei har gjort. Eg utfordrar kvar og ein av desse institusjonane, og kvar enkelt av jurymedlemene til å svara offentleg på korleis dei har vore i stand til å gå inn i ein så uetisk prosess. Når Aftenbladet brukar så stor spalteplass på denne «konkurransen», bør dei og gje spalteplass til dette.

Kvifor ynskjer de så sterkt å gjera all kunst til konkurranse? Er verkeleg all aktivitet rundt denne lista verd den einsrettinga som blir resultatet av dette?

Og svar ikkje at ein tek dette altfor alvorleg. Dessverre tek mange denne lista akkurat så seriøst som de freistar å framstilla ho som.